Devre kesici, diğer bir adıyla borsa devre kesici borsa kullanan kişileri bir nevi sigortalama anlamına gelir. Devre kesici borsada yaşanan fiyat dalgalanmalarından kişilerin etkilenmemesi için ona sigorta uygular. 2015 yılında Borsa İstanbul tarafından geliştirilen bu yöntem kişilerin yatırımlarını güvence altına alır.
Devre kesici sistemi işlemleri geçici olarak durdurur ve kişilerin borsayı daha iyi tanıması veya daha makul asımlar atması konusunda onlara zaman tanır.
Devre Kesici Nasıl Çalışır?
Devre kesici olağan seyrinde ilerleyen piyasada çalışmaz. Herhangi bir haber, spekülasyon vb. durumlarda aniden değişen piyasa hareketlerinde örneğin %10’dan %5’e düşüş gibi bir durumun olması durumunda sistem devreye girer.
Borsada Devre Kesici Sistemi Nasıl Uygulanır?
Borsada devre kesici sisteminin uygulanması için bazı durumlar vardır. Bu durumlar aşağıdaki gibidir:
- EBDKS’nin devreye girmesi ile birlikte paylar, gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları ve gayrimenkul sertifikalarında 20 dakika boyunca işlemler durdurulur.
- 20 dakikalık işlem durdurmanın ardından sürekli işlem yöntemiyle işlem gören sıralarda 5 dakika boyunca tek fiyat emir toplama uygulanır, sonraki 5 dakikada içinde de eşleştirme yapılarak işlem fiyatları belirlenir ve duyurulur.
- Varantlar, yatırım kuruluşları sertifikaları, borsa yatırım fonları ve yeni pay alma hakkı kuponlarında ise işlem sıraları 30 dakikalığına durdurulur.
- Pay piyasasında EBDKS’nin çalışması ile VİOP’ta işlem gören paya ve pay endekslerine bağlı sözleşmeler 30 dakika boyunca işleme kapatılır.
- EBDKS, sürekli işlem seansının sona ermesinden önceki 30 dakika içerisinde devreye girmesi halinde (mevcut durumda 17.30’dan sonra) ilgili seanslar sonlandırılır.
- EBDKS kapsamında belirlenen eşik değerlerin gün içerisinde tekrar aşılması durumunda devre kesici aynı aşama için ikinci kez çalışmaz.
- Ayrıca uygulamanın devreye alınması ile birlikte pay bazında uygulanan devre kesicilerde emir toplama süresi 15 dakikaya indirilir, eşleştirme süresi ise 2 dakika olarak devam eder.
Bu durumlar borsada devre kesici sisteminin uygulanmasıdır.
Devre Kesici Sistemi Hisseyi Nasıl Etkiler?
Devre kesici sistemi borsadaki düşüşten kaynaklı olarak uygulanan bir sistemdir. Kişinin yatırımını güvence altına almak için oluşturulmuştur. Uygulama sayesinde gelen satış emirleri ertelenerek düşüşten hissenin etkilenmesinin önüne geçilmiş olur. Bu doğrultuda devre kesici, hisseye kötü değil iyi bir yol gösterici görevi üstlenir. Ani düşüşlerde devreye girerek yatırımın düşüşten etkilenmemesine özen gösterilir. Tek fiyattan emir toplaması sonrası, hisse eski haline yani çok fiyatlı işlemlerine geri döner.