Gösterge faiz tanımı, piyasada faiz hakkında yorum yapılacağı zaman temel alınan ve referans olarak kabul edilen bir faizdir. Diğer adı gösterge kağıt olan gösterge faiz, vadesine iki yıl kalmış olan ve 3 ya da 6 ayda bir kupon ödemesi olan en çok işlem gören devlet tahvilinin faiz oranına denir. Gösterge faiz ya da diğer adı ile gösterge kâğıt, piyasadaki diğer faiz oranlarını da etkiler. Özellikle Türkiye gibi ülkelere yatırımda bulunan yatırımcıların ekonominin gidişatına beklentisini yansıtır.
Gösterge Faiz Oranı Neden Yükselir?
Gösterge faiz oranının yükselme göstergesi, birçok sebebe bağlı yükselebilir. Bu sebepler: ülkenin ekonomik gidişatı, uluslararası ekonomik, toplumsal ve siyasi durumların gelecekteki olası gelişme tahminleri, iç politika ve dış politika ile ilgili durumlardan etkilenebilir. Gösterge faizinin yükselmesini etkileyen faktörler:
- Merkez Bankası’nın para politikası uygulaması
- Kamu harcamaları
- Vergiler
- Aşırı tüketim durumu
- Aşırı talep durumu: Aşırı talep, enflasyon yaratır.
- Kredi talebinde artış
- Kredi talebinde azalış
- Ticaret savaşları
- Rezerv para sahibi ülkelerin parasal genişleme politikası izlemesi
- Rezerv para sahibi ülkelerin parasal daralma politikası izlemesi
(Rezerv Para: Dünyadaki merkez bankalarının ellerinde bulundurdukları para türüdür. Rezerv paralar, dünyadaki baskın ekonomilerin para birimleri seçilir. Amerikan Doları ve Euro rezerv para örnekleridir.)
- Erken seçim durumu
- Ülke içindeki seçim durumu
- İç çatışma
- Sınır komşularda gergin durumlar
- Savaş ihtimali
gibi faktörler ile gösterge faiz yükselmesi gerçekleşebilir.
Referans Gösterge Faiz Nedir?
Referans faizi tanımı, piyasada faiz hakkında yorumlar yapılıp tahminler yapılırken referans olarak kabul edilen bir faiz sistemidir. Gösterge faiz ikincil piyasada oluşmaktadır. Merkez bankasında bilgileşim, gösterge ya da benchmarking olarak kabul edilen faizine politika faizi ya da anahtar faiz anlamına gelen “key interest rate” denir.
Türkiye’de Gösterge Faiz Nasıldır?
Gösterge faizi, Türkiye’de sabit getirili uzun vadeli borçlanma gerekçelerine daha az rağbet gösterilmesi nedeni ile vadeye kalan gün sayısı yaklaşık iki yıllık tahviller piyasa tarafından referans olarak kabul görmektedir.
En çok işlem gören tahvil kurumlarının hesaplarında bazen son güne ait en çok işlem gören tahvil kabul edilirken, tahvilde yaşanabilecek anormalliklerin ortadan kaldırılarak dalgalanmaların önüne geçmek amacıyla bazı kurumlar son üç günlük ortalamayı temel alarak kabul etmektedir.
Gösterge faiz süresi ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. 5 – 10 yıllık referans tahvilleri mevcut iken özellikle belirtilmedikçe 2 yıllık referans tahvili kabul edilmektedir.